AustLit logo
The Conversation: Academic rigour, journalistic flair
Relevant Articles for Australian Teachers and Students
(Status : Public)
  • Jukurrpa-kurlu Yapa-kurlangu-kurlu

    File 20170704 32624 1c2acgb
    Rosie Tasman Napurrurla, Warlpiri 2002, Ngurlu Jukurrpa (‘Grass Seed; Bush Grain Dreaming’), line etching on Hahnemuhle paper. Warnayaka Art Centre, Lajamanu, and Aboriginal Art Prints Network, Sydney

    Christine Judith Nicholls, Flinders University and Mary Laughren, The University of Queensland

    Jeannie Nungarrayi Herbert. Ngarlkirdi Jukurrpa (Witchetty grub Dreaming) 1989 earthenware 20.2 x 20.2 cm diameter National Gallery of Victoria, Melbourne Purchased from Admission Funds, 1991 O.9-1991 © Courtesy of Warnayaka Art Centre, Lajamanu

    This article is an edited Warlpiri translation of “‘Dreamtime’ and ‘The Dreaming’ – an introduction”. Read the English version here.

    It’s NAIDOC Week and the theme this year is “Our Languages Matter”. The Warlpiri language is co-author Valerie Napanangka Patterson’s mother tongue. Like most Australian Aboriginal languages, Warlpiri is threatened from multiple directions, including by the Australian education, health and legal systems, and the dominant culture’s general apathy and lack of support for maintaining these globally endangered languages. Many have already been lost.

    Even today in Australia linguicide persists. As recently as February 2016 the NT politician Bess Nungarrayi Price, whose first language is Warlpiri, was ruled disorderly by the NT Parliament and prevented from speaking Warlpiri in the House.

    For the remaining Australian languages to survive, as Valerie Napanangka stated on ABC’s Q&A on Monday, Australians need to work as a team, and that’s what we’ve done in writing this article. To the best of our knowledge this is the first ever article written entirely in an Aboriginal language and published on a mainstream media outlet in this country. And Aboriginal languages really do matter - to all Australians. Language and identity are indivisible.


    Jukurrpa-kurlu yapa-kurlangu-kurlu

    Nyurruwiyi, ngajarra kalarlijarra tija warrki-jarrija Jeannie Herbert Nungarrayi-jarra kuurlurla Lajamanurla (1953-2014).

    Linguist-wiyi kalarna warrki-jarrija, ngula-jangkaju kalarna principal nyinaja Lajamanurlaju. Ngulajangkaju 2002-rla, Nungarrayirliji yirri-puraja Jukurrpa, yangka Warlpiri-patu-kurlangu.

    Kulalpalu-nganpa yapa Warlpiri-patu purda-nyangkarla manu milya-pungkarla kardiyarlu, yikalu ngurrpa-wiyi nyina jukurrpaku nganimpa-nyanguku. Nganimpa kalu-nganpa puta pina-nyanyi, yikalu nyina Jukurrpaku ngurrpa. Kajilpalu pina-jarriyarla jukurrpaku, kajikalu-nganpa pinangkulku milya-pinyi. Jukurrparluju kanganpa yapa jungarni-mani manu pina-mani nyiyakantikantiki.

    Kulaka Jukurrpaju nguna nyurruwarnu-mipa, jalanguju kanganpa karri kuruwarri yapakurlangu. Jukurrpaju ngulaju Warlpirikirlangu; Jukurrpaju ngulaju yapakarikirlangu-yijala. Jukurrpa ngulaju nyurru-warnu tarnnga-juku kujakarnalu mardarni-jiki nganimparluju. Tarnngangku-juku karnalu mardarni Jukurrpaju. Nyampurlu walyangku ka mardani Warlpiri Jukurrpa.

    Nyampuju yirri-puraja Nungarrayirli Jukurrpaju yapakurlanguju.

    Molly Tasman Napurrurla, Warlpiri, 2003, Marrkirdi Jukurrpa, (‘Wild Bush Plum Dreaming’), on Magnani Pescia paper, image size 490x320 mm. Warnayaka Arts Centre Lajamanu, and Aboriginal Art Prints Network, Oxford Street, Sydney

    “Dreamtime” manu “Dreaming”: nyiyaku?

    Kardiyarlu kalu Jukurrpa ngarrirni “Dreamtime” manu “Dreaming”. Ngurrakari-ngurrakarirli kalu mardarni kuruwarri warlalja.

    “Everywhen”: tarnnga-warnu

    Valerie Patterson Napanangka, circa 1986. Napanangka was also a major contributor to the translation of Storm Boy by Colin Thiele - the first English language novel to be translated into the Warlpiri language.

    Jukurrpaju nyurru-warnu, jalangu-warnu. Kamparru-warnu-paturlu kalalu mardarnu. Jalangu-warnu-paturlu kalu mardarni-jiki.

    Anthropologist-rli yirdingki W.E.H. Stanner-rlu kala-jana kardiyaku yimi-ngarrurnu nyurruwiyi 1956-rla yapakurlangu Jukurrpa. Ngarrurnu “everywhen”. Yirrarnu pipa-kurra nyanungurluju, kuja: “One cannot ‘fix’ The Dreaming in time: it was, and is, everywhen”.

    “Kulalpa nganangku wurduju-mantarla kuruwarriji. Tarnnga-juku ka nguna. Jalanguju.” (Valerie Napanangka Patterson, 2017)

    Yirdikari-yirdikari Jukurrpa-kurlangu

    Louisa Lawson Napaljarri (Louisa Lawson Napaljarri, c.1926-1931 -2001 ), Warlpiri, Lajamanu N.T., Yunkaranyi (Yurrampi) Jukurrpa (‘Honey Ant Dreaming’), 1986, acrylic on Belgian linen, 76 x 76cm. © the artist’s estate, courtesy of Warnayaka Arts, Lajamanu

    Jukurrpaju kalu yirdi-mani yirdi-kari yirdi-kari Yapangku jarukari-jarukarirli. Kardiya-wangurla-wiyi kalalu Yapa wangkaja jarukari-jarukari nyanungu-nyangu warlarlja, ngulaju panu, panu-nyayirni 250-pala-rlangu. Jaru warlalja kalalu wangkaja.

    Kardiyarlu kalu Jukurrpa ngarrirni “Dreaming” manu “Dreamtime”, kala kulakalu purda-nyanyi Jukurrpaju yapa-piyarlu, lawa.

    Warlpirirli kalu ngarrirni Jukurrpa nyanungu-nyangurlu jarungku. Kakarrara-malurlu Yapangku, Yarrirntirli (Arrernterli) kalu ngarrirni Altyerrenge manu Altyerr (kujalu nyurruwiyi yirrarnu pipa-kurra Althira manu Alcheringa).

    Karlarra East Kimberley-rla kalu nyina Kija-patu. Nyanungurrarlu Kijangku kalu Jukurrpa ngarrirni Ngarrankarni; panukarirli kalu ngarrirni Ungud manu Wungud jarungku Ngarinyinirli, nyanungu-nyangurluju.

    Pilbara-wardingkirli kalu ngarrirni Manguny jarungku nyanungu-nyangurlu. Yatijarra-malurlu kalu panukarirli ngarrirni Wongar, yangka kujakalu nyina Arnhem Land-rla, kakarrarni-nginti.

    Maisie Granites Napangardi, Karnta-kurlangu/Kana-kurlangu Jukurrpa (‘Women’s Digging Sticks Dreaming’), 2000, acrylic on canvas, 120 x 122 cm. Image courtesy Warnayaka Arts Centre Lajamanu, Peter Böhm Collection, and Burrinja, Melbourne.

    Yirdikari-yirdikari Jukurrpa-kurlangu

    Ronnie Jakamarra Lawson (c. 1928- 2012), Warlpiri/Pintupi, Lajamanu, 2003, Karnta-kurlangu Jukurrpa (‘Women’s Dreaming’), print on Magnani Pescia paper, image size 490 x 320 mm. Image courtesy of the Lawson family, Warnayaka Art Centre, Lajamanu, and Aboriginal Art Prints Network, Sydney.

    Warlpirirli kalu yirri-purami Jukurrpaju yimingki nyanungu-nyangurlu. Yirdi panu kalu mardarni yangka Jukurrpa-kurlanguju. Kamparru-warnu ngulaju kuruwarri. Kuruwarrirli kajana yapaku milki-yirrarni Jukurrpa-warnu. Kuruwarri nyanjarla kalu yapa pina-jarri Jukurrpakuju, manu kalu-jana panukariki milki-yirrarni Jukurrpakari-Jukurrpakari kujakalu kijirni malkarri-rlanguju manu puwarrilypa-rlanguju.

    Yirdi panukari ngulaju pirlirrpa, yiwirnngi, kurruwalpa. Kajilparla yapaku jurnta-yantarla pirlirrpaju, kajika yapaju nyurnu-jarri. Pirlirrpa-kurluju ngulaju ka wankaru-juku nyina yapaju. Yiwirnngi karla nguna yapaku kuja palka-manu ngatingkiji, yangka kujarla miyalu-kurra yukaja kurruwalpaju. Yirdi panu kalu mardarni Warlpirirli Jukurrpakurlanguju.

    Pina-jarriya Australia!

    Henry Cook Jakamarra (‘Pardi Pardi’), Lajamanu-wardingki, born circa 1917-22, Yumurrpa. Photograph by Christine Nicholls, 2002; reproduced with permission from Neil Jupurrurla Cook & family.

    Yungulu Australia-wardingki-paturlu, kardiyarlu manu panukarirli, pina-jarri yapakurlanguku Jukurrpaku manu kuruwarriki. Jukurrpa-juku kajana nguna panuku yapaku, yangka Australia-wardingkiki. Kala kuruwarrikari-kuruwarrikari kalu-jana jarnku-jarnku mardarni warlalja-nyayirni, yangka kujakalu nyina ngurukari-ngurukarirla. Yapangku kalu purami nyanungu-nyangu Jukurrpa yangka warlalja yilpalu-jana pina-yungu kamparru-warnu-paturlu, nyurnu-paturlu, Jukurrpaku-ngarduyurluju.

    Jalangu-jalangurlu yungulpalu kardiyarlu yampiyarla “Dreaming” manu “Dreamtime” ngarrirninja-wangurlulku.

    Yungulpalu marda pina-jarriyarla yapakurlanguku yimiki. Yungulpalu Jukurrpa yirdi-mantarla yapa-piyarlulku.

    NGULA-JUKU

    Dedicate-mani karnalurla Pardipardiki


    This article was co-authored by Valerie Napanangka Patterson, a Warlpiri woman who lives in Lajamanu, NT, and currently works in the Learning Centre.

    The ConversationThis article was amended on July 5 2017 to restore a section inadvertently removed in the editing process.

    Christine Judith Nicholls, Senior Lecturer in Australian Studies, Flinders University and Mary Laughren, Honorary Senior Research Fellow, School of Languages and Cultures, The University of Queensland

    This article was originally published on The Conversation. Read the original article.

You might be interested in...

X